Ratownik wodny a ratownik WOPR, kto jest kim? W tym artykule wyjaśnimy te pojęcia. Wskażemy różnice między nimi oraz jakie mają obowiązki i uprawnienia. Wyjaśnimy także kto może zostać ratownikiem wodnym, jakich uprawnień potrzebuje, aby mógł przystąpić do pracy zgodnie z obowiązującymi przepisami.
Od kilku lat ciągle powstają spory jakie uprawnienia musi posiadać osoba, aby zostać ratownikiem wodnym. Mnożą się pytania kim jest ratownik WOPR i czy może pracować. Ponad 90% pytanych przez nas osób nie wie jaka jest różnica między jednym ratownikiem a drugim.
Przed 31 grudnia 2009 roku w Wodnym Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym istniały następujące stopnie :
- Młodszy ratownik WOPR
- Ratownik WOPR
- Starszy ratownik WOPR
- Młodszy Instruktor WOPR
- Instruktor WOPR
Ratownik WOPR oraz Starszy ratownik WOPR były stopniami zawodowymi i mogli pracować.
Od 1 stycznia 2010 roku WOPR wprowadził pewne zmiany. W związku z tym pojawiły się dodatkowe szkolenia na ratownika wodnego pływalni, śródlądowego oraz morskiego. Od tej chwili te trzy stopnie były stopniami zawodowymi aż do 31 grudnia 2011 roku. Z zastrzeżeniem, że osoby, które rozpoczęły szkolenie jeszcze w 2011 roku, a zakończyły je np. w maju lub czerwcu 2012 roku zachowują swoje uprawnienia zawodowe. Stopień Młodszego ratownika WOPR i ratownika WOPR stały się stopniami społecznymi.
Od 1 stycznia 2010 w Wodnym Ochotniczym Pogotowiu Ratunkowym do dziś mamy następujące stopnie:
- Młodszy ratownik WOPR
- Ratownik WOPR
- Ratownik wodny pływalni, śródlądowy, morski
- Starszy ratownik wodny
- Młodszy Instruktor WOPR
- Instruktor WOPR
Kto zatem może pracować ?
- osoby, które ukończyły kurs na młodszego ratownika WOPR i ratownika WOPR przed 31 grudnia 2009 roku:
- każdy kto ukończył kurs na ratownika wodnego pływalni, śródlądowego lub morskiego między 1 stycznia 2010 a 31 grudnia 2011;
- osoby, które ukończyły kurs na ratownika wodnego pływalni, śródlądowego lub morskiego i zakończyły go przed 2 lipca 2012, ale rozpoczęły szkolenie jeszcze w 2011 roku; uzyskały stopnień ratownika wodny w świetle aktualnych przepisów.
W dniu 2 lipca 2012 roku bowiem w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej zostało ogłoszone rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z dnia 21 czerwca 2012 roku, w sprawie szkoleń w ratownictwie wodnym. Akt ten zawiera wytyczne dotyczące szkolenia ratowników wodnych oraz Instruktorów w zakresie ratownictwa wodnego.
Ratownik wodny to :
- osoba, która ma skończone 18 lat i ukończyła szkolenie dla ratowników wodnych zgodne z rozporządzeniem MSW z 21 czerwca 2012 roku zakończone egzaminem ( wytyczne niżej);
Szkolenie to prowadzą podmioty uprawnione do wykonywania zadań ratownictwa wodnego w wymiarze co najmniej 63 h. Wykaz podmiotów znajduje się na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. W związku z tym zanim będziemy chcieli przystąpić do kursu, możemy sprawdzić czy dany podmiot figuruje na liście MSW. Kolejnymi wytycznymi jakie musi spełniać ratownik wodny są pewne warunki określone w Ustawie o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych.
- osoba musi ukończyć kurs w zakresie Kwalifikowanej Pierwszej Pomocy;
Przepis o kursie KPP znajdziemy w Ustawie z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym. W świetle tego przepisu uzyskujemy tytuł ratownika. Przepisy o ukończeniu kursu KPP dotyczą wszystkich ratowników wodnych od 2011 roku.
- osoba posiada kwalifikacje przydatne w ratownictwie wodnym;
Katalog uprawnień przydatnych w ratownictwie wodnym znajduje się tutaj – Przydatne kwalifikacje w ratownictwie wodnym
- osoba musi być zatrudnioną lub pełniącą służbę w podmiocie uprawnionym do wykonywania ratownictwa wodnego lub będącą członkiem tego podmiotu;
Przepis ten oznacza, że mamy trzy możliwości. Możemy być zatrudnieni, możemy pełnić służbę lub być członkiem podmiotu, który ma uprawnienia do wykonywania zadań ratownictwa wodnego. W praktyce najłatwiejszym rozwiązaniem jest bycie członkiem takiego podmiotu. Tutaj może się okazać, że nasza jednostka WOPR, której jesteśmy członkiem akurat znajduje się na liście podmiotów. Niestety na około 180 jednostek WOPR nawet połowa nie ma tych uprawnień ( stan na dzień 2021 rok ). Podsumowując warto zerknąć na stronę MSW i sprawdzić czy nasza jednostka jest uprawniona.
Egzamin praktyczny kończący szkolenie na ratownika wodnego obejmuje wykonanie przez osobę zdającą siedmiu zadań polegających na:
1) przepłynięciu sposobem dowolnym po skoku startowym 400 m w czasie nie dłuższym niż 8 min;
2) pokonanie dystansu 25 m pod lustrem wody z wydobyciem dwóch przedmiotów leżących w odległości od 2 m do 2,5 m po obu stronach linii płynięcia;
3) przepłynięciu sposobem ratowniczym (z głową nad powierzchnią wody) dystansu 50 m w czasie poniżej 55 s;
4) holowaniu tonącego bez przerwy i na zatrzymaniu na dystansie 150 m, z zastosowaniem trzech sposobów holowania – każdy na dystansie 50 m;
5) przeprowadzeniu symulowanej akcji ratowniczej, polegającej na przepłynięciu dystansu co najmniej 20 m, wydobyciu manekina położonego na dnie i na holowaniu go w pasie ratowniczym do brzegu na dystansie 20 m;
Czynności, które wykonujemy na wodach otwartych:
6) wyciągnięciu na brzeg o wysokości co najmniej 30 cm od lustra wody lub na pokład łodzi osoby poszkodowanej i na ułożeniu jej w pozycji umożliwiającej udzielanie kwalifikowanej pierwszej pomocy.
7) przepłynięciu w czasie nie dłuższym niż 2 min 40 s ratowniczą łodzią wiosłową lub kajakiem za pomocą dwóch wioseł dystansu 75 m w linii prostej do boi (pławy), na dopłynięciu do niej rufą i na powrocie do miejsca startu za pomocą jednego wiosła;
Ratownik wodny – test
Egzamin teoretyczny jest przeprowadzany w formie testu ujętego w kartę testową, składającego się z zestawu 30 zadań testowych, zawierających po trzy propozycje odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Za każdą prawidłową odpowiedź osoba zdająca uzyskuje 1 punkt, a za odpowiedź nieprawidłową – 0 punktów. Podstawą zaliczenia jest uzyskanie co najmniej 80% prawidłowych odpowiedzi.
Podsumowując nowe przepisy nie są do końca jasne i nie mówią o kilku bardzo istotnych kwestiach. Pierwszą z nich jest weryfikacja umiejętności ratownika wodnego. Biorąc pod uwagę stare przepisy osoba kończąc kurs na ratownika WOPR, a potem ratownika wodnego ( pływalni, śródlądowego, morskiego ) co trzy lata musiała przejść weryfikację pod kątem sprawności fizycznej. Podział na stopnie WOPR, również był bardzo istotny. Młodszy ratownik WOPR zaczynał przygodę z ratownictwem i uczył się zawodu, zdobywał doświadczenie poprzez godziny społeczne. Przede wszystkim mógł stwierdzić czy to jest to co chce robić w życiu. A teraz ? Rozporządzenie nie mówi nic na temat praktyk, stażu czy jakichkolwiek godzin społecznych. Ratownik wodny po kursie zgodnym z wytycznymi MSW od razu zostaje rzucony na „głęboką wodę” i jest odpowiedzialny za ludzkie życie.
Ratownik wodny – program kursu
Kolejna kwestia to program kursu. Nowe przepisy mówią o co najmniej 63 godzinach kursu z czego 20 godzin to zajęcia teoretyczne. Kiedyś kurs trwał od 3 miesięcy do 6 miesięcy. Nie liczono godzin ważna była praktyka, wiedza i umiejętność zachowania się w danej sytuacji. Ratownik wodny jest po to by czuwać nad bezpieczeństwem innych. Tu nie ma miejsca na błędy.
Ostatnia kwestia to podmioty uprawnione do wykonywania ratownictwa wodnego. Czy jak był WOPR to było źle? Niektórzy powiedzą, że system był bez wątpienia dobry, więc po co go zmieniono? My uważamy, że pomysł z uregulowaniem kto może być podmiotem a kto nie, nie jest zły. Ponieważ wiele jednostek WOPR z pewnością działało fikcyjnie. Prowadzone kursy prawdopodobnie różniły się w zależności od możliwości terenowych jednostek. ( kurs nad morzem a nad jeziorami ). Niegdyś WOPR był monopolistą i to on ustalał warunki. Teraz są wytyczne, które należy spełnić. Jedyna kwestia, która mogła by być uregulowana to przede wszystkim godziny społeczne oraz weryfikacje uprawnień tak jak przy Kursie KPP. Ratownik wodny to zawód, w którym sprawność fizyczna jest dość istotna i umiejętności pływackie trzeba weryfikować.